Në raportin e Bankës Botërore për Ballkanin Perëndimor publikuar më 28 prill 2025, thekson se rritja ekonomike në Ballkanin Perëndimor mbetet e qëndrueshme përballë pasigurisë globale.
Rritja ekonomike në Ballkanin Perëndimor parashikohet të ngadalësohet me ritëm të moderuar në vitin 2025, për shkak të kërkesës së jashtme më të ulët si dhe pasigurisë ekonomike të krijuar si rezultat i ndryshimeve që po ndodhin në politikat tregtare globale, të cilat mund të ndikojnë në besimin e bizneseve dhe të konsumatorëve, thuhet në Raportin e Rregullt Ekonomik të Bankës Botërore për Ballkanin Perëndimor.
Banka Botërore parashikon se norma e përbashkët e rritjes ekonomike për Shqipërisë, Bosnje dhe Hercegovinës, Kosovës, Malit të Zi, Maqedonisë së Veriut dhe Serbisë, do të arrijë në 3.2% në vitin 2025, që përbën një rishikim me 0.5 pikë përqindje më pak nga parashikimi i mëparshëm. Rritja parashikohet të përshpejtohet në 3.5% në vitin 2026.
“Ne po vërejmë disa tendenca pozitive ekonomike në Ballkanin Perëndimor, të cilat nxjerrin në pah qëndrueshmërinë e rajonit dhe mund të mbështesin rritjen solide të tij. Inflacioni i ulët dhe rritja e pagave mbështesin konsumin, ndërsa investimet publike po rriten. Nga ana tjetër, po vërejmë rritje të pasigurisë së brendshme në disa nga ekonomitë e Ballkanit Perëndimor. Ngadalësimi i aktivitetit ekonomik në Bashkimin Europian dhe pasiguritë në rritje në tregtinë globale mundet gjithashtu të ndikojnë negativisht perspektivën e rritjes ekonomike të rajonit,” thotë Xiaoqing Yu, Drejtoreshë e Bankës Botërore për Ballkanin Perëndimor.
Pasiguria në tregtinë globale ka gjasë të prekë Ballkanin Perëndimor, kryesisht si rrjedhojë e ngadalësimit të aktivitetit ekonomik në zonën e euros. Ky ngadalësim mund të pakësojë tregtinë e mallrave dhe shërbimeve, si dhe investimet dhe dërgesat.
Raporti i Bankës Botërore për Ballkanin Perëndimor sugjeron disa strategji për ruajtjen e stabilitetit ekonomik në periudha pasigurie, duke përfshirë diversifikimin e burimeve të rritjes dhe rinovimin e agjendës së reformave strukturore. Masat e rekomanduara përfshijnë eliminimin e barrierave në tregun e punës, forcimin e integrimit ekonomik rajonal, dhe përmirësimin e qeverisjes dhe konkurrencës.
Shqipëria ka shënuar një rritje të qëndrueshme ekonomike në vitin 2024, me një rritje prej 3.9%, e mbështetur kryesisht nga sektorët e konsumit privat, turizmi dhe sektori i ndërtimit. Kjo performancë pozitive ka ardhur edhe për shkak të uljes së presioneve inflacioniste, ndërsa rritja e pagave dhe krijimi i vendeve të punës ka ndihmuar në uljen e varfërisë me 1.7 pikë përqindje, duke e çuar nivelin e varfërisë në 17.3%.
“Shqipëria është një ekonomi e hapur, duke shfrytëzuar afërsinë e saj me BE-në për eksporte, investime dhe remitanca. Rritja ka qenë mesatarisht 3% në vit gjatë 10 viteve, megjithatë të ardhurat për frymë të Shqipërisë mbeten një e treta e mesatares së BE-së (dollarë amerikanë realë të vitit 2021). Pavarësisht sfidave strukturore, ekonomia ka treguar qëndrueshmëri ndaj krizave të viteve 2019-2022, duke shënuar mesatarisht 4.2 përqind rritje në vit në vitet 2022-2024, e mbështetur nga rritja e tregtisë me BE-në, një sektor i fortë turizmi dhe prodhimi i energjisë hidroelektrike, i cili përmbush deri në 90 përqind të kërkesës për energji në vitet me reshje normale. Sfidat strukturore që kufizojnë rritjen afatgjatë dhe konvergjencën e të ardhurave përfshijnë migrimin jashtë vendit, një popullsi në plakje, aftësitë e dobëta të forcës punëtore dhe presionet fiskale nga rreziqet që lidhen me motin. Adresimi i këtyre sfidave kërkon rritjen e të ardhurave shtesë qeveritare dhe rritjen e efikasitetit të shpenzimeve, së bashku me përshpejtimin e reformave të harmonizuara me BE-në për të rritur produktivitetin, mjedisin e biznesit dhe integrimin e tregut. Në përgjithësi, varfëria ra me 1.7 pikë përqindjeje duke arritur në 17.3 përqind. Në vitin 2024, inflacioni u përgjysmua në krahasim me vitin 2023, duke arritur mesatarisht në 2.2 përqind, kryesisht për shkak të presioneve më të ulëta të nxitura nga importi”, thuhet në raport.
Banka Botërore parashikon që rritja e ekonomisë shqiptare do të moderatohet në 2025, me një rritje të parashikuar prej 3.2%, ndërsa inflacioni pritet të arrijë nivelin prej 3%.
“Rritja ekonomike pritet të moderohet në 3.2 përqind në vitin 2025 dhe 3.1 përqind në afat të mesëm, mes pasigurisë së politikave tregtare globale dhe perspektivës globale në zhvillim. Varfëria parashikohet të bjerë në 16 përqind. Inflacioni pritet të rritet dhe të arrijë objektivin prej 3 përqind dhe të luhatet rreth atij niveli në afat të mesëm. Kjo trajektore do të formësohet nga presionet e vazhdueshme të brendshme, duke përfshirë rritjen e pagave, si dhe zinxhirët e furnizimit të ndërprerë të nxitur nga ndryshimet në politikën tregtare”, thuhet në raport.
Megjithatë, raporti gjithashtu nënvizon disa sfida të rëndësishme për Shqipërinë, si pasiguria globale dhe tensionet gjeopolitike, të cilat mund të ndikojnë në perspektivën ekonomike të vendit. Për më tepër, varësia nga kërkesa e jashtme dhe nevoja për të vijuar me reformat strukturore janë disa nga faktorët kyç që mund të formësojnë zhvillimet e ardhshme ekonomike të Shqipërisë.
Për Shqipërinë, Banka Botërore rekomandon përshpejtimin e reformave të lidhura me integrimin në Bashkimin Evropian dhe përmirësimin e mjedisit të biznesit, duke rritur produktivitetin dhe integrimin e tregjeve. Këto hapa janë thelbësorë për të mundësuar rritjen e qëndrueshme afatgjatë dhe për të përmbushur synimet e zhvillimit.
“Rreziqet për perspektivën përfshijnë tensione të larta gjeopolitike dhe pasiguri të mëtejshme rreth politikave globale tregtare dhe ekonomike. Këta faktorë mund të ndikojnë më tej në rritjen afatshkurtër në BE, e cila mbetet partneri kryesor ekonomik i Shqipërisë. Zbatimi efektiv i axhendës së rritjes së BE-së dhe të ardhurat e forta nga turizmi përfaqësojnë anët pozitive të pasigurisë.”, thuhet ndër të tjera në raport./KP